13 เหตุผล…ที่เราต้องกินวิตามิน ?
เริ่ม blog บ้านใหม่ คำถามยอดนิยมอันแรกๆ คือ
“เราจำเป็นต้องกินวิตามินเพิ่มมั้ยเนี่ย?”
ภาพประกอบจาก http://www.vitamindummy.com/wp-content/uploads/2013/03/vitamin-infographic.jpg
สัปดาห์ที่แล้วอ่านหนังสือจบไปอีกเล่มนึง ชื่อ วิตามินไบเบิล แปลมาจาก The new vitamin bible เขียนโดย ดร. เอิร์ล มินเดลล์ แล้วมีอาจารย์ พญ. ธิดากานต์ รุจิพัฒนกุล มาเรียบเรียงให้ดอ่านเนียนง่ายขึ้นในภาษาไทยเรา จุดเด่นของเล่มนี้เขาประยุกต์ความรู้ทางโภชนาการของวิตามินต่างๆมาเข้ากับ lifestlyes ต่างๆได้ดีมาก รวมทั้งเรื่องเล่าวันนี้ คนเราทุกคนต้องการวิตามินจากอาหารต่างๆนั่นแน่อยู่แล้ว แต่ถ้าต้องเสริม เพิ่ม หามาบริโภคอีกหรือไม่ เรามีคำตอบมาให้ครับ
เมื่อไร…ที่เราต้องกินวิตามิน
1. เมื่อระบบการย่อยอาหารของเรามีปัญหา
แม้ว่าเราจะรับประทานอาหารที่ดีและมีประโยชน์มากเท่าใดก็ตาม แต่ถ้าระบบการย่อยอาหารไม่มีประสิทธิภาพแล้วก็จะเป็นการจำกัดขีดความสามารถของร่างกาย ในการดูดซึมวิตามินไปใช้ได้ ทำให้ขาดวิตามินที่ต้องใช้ไปได้
2. นิสัยการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์มากเกินไป
จะทำลายตับและตับอ่อนซึ่งเป็นอวัยวะที่สำคัญ ต่อการย่อยอาหารและขบวนการเมตาโบลิซึม นอกจากนี้แล้วแอลกอฮอล์ยังทำลายเยื่อบุผนังด้านในของลำไส้ ซึ่งมีผลต่อการดูดซึมอาหาร เป็นสาเหตุให้เกิดการขาดสารอาหารไปในที่สุด ยังไม่รวมสภาวะร่างกายที่ต้องเหนื่อยต่อการไปจัดการกับอัลกอฮออล์อีก
3. การใช้ยาระบายมากเกินไป
ไม่ว่าจะท้องผูกจริงๆหรือแอบใช้เพราะต้องการลดความอ้วนก้อตาม มีผลทำให้การดูดซึมของวิตามินและเกลือแร่จากอาหารลดลง เพราะอาหารผ่านลำไส้ไปอย่างรีบเร่ง ยาระบายทั้งรูปแบบยาชง ยาเม็ด ทำให้เราสูญเสียวิตามินที่ละลายในไขมัน ส่วนยาระบายในรูปอื่นๆ ที่ใช้มากเกินไปทำให้สูญเสียเกลือแร่ เช่น มิลค์ ออฟ แมกนีเซียม
4. ขบวนการหุงต้มหรืออุ่นอาหารมากเกินไป
ประเภทเนื้อและผักนานเกินไปอาจทำให้วิตามินที่สลายตัวได้ง่าย ด้วยความร้อนเกิดการรวมตับกับออกซิเจนและถูกทำลายไป
5. คนที่เป็นโรคขาดวิตามินและสารอาหารอยู่แล้ว
6. คนที่กินยาปฏิชีวินะบ่อยๆ
แม้ว่าจะมีผลช่วยต้านทานการติดเชื้อได้ดี แต่ยาปฏิชีวนะก็ได้ทำลายแบคทีเรีย ที่มีประโยชน์ในลำไส้ไปด้วย ตามปกติแบคทีเรียนี้จะสร้างวิตามินกลุ่มบีซึ่งจะถูกดูดซึมผ่านผนังลำไส้ การขาดวิตามินบีอาจมีผลทำให้เกิดอาการต่างๆ ของระบบประสาท ในคุณผู้หญิงที่ใช้ยาฆ่าเชื่อรักษาสิวอักเสบนานๆ จะไปรบกวนระบบสมดุลย์ของแบคทีเรียที่บรเวณช่องคลอด ทำให้เกิดการตกขาวได้ง่ายเข้าไปใหญ่
7. คนที่แพ้อาหารบางประเภท หรือความเชื่อในการงดเว้นไม่รับประทานอาหารบางหมู่
เช่น ในกรณีของคนที่แพ้กลูเตนหรือแลคโตส ซึ่งนั่นหมายความว่าคุณจะสูญเสียแหล่งของสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย เช่น ไทอะมีน ริโบฟลาวีน หรือแคลเซียม
8. เกิดอุบัติเหตุและการเจ็บป่วย
คนไข้ที่มีแผลจากไฟไหม้หรือเกิดจากการอักเสบเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้สูญเสียโปรตีน และสารอาหารที่จำเป็น เช่น วิตามินและเกลือแร่ การผ่าตัดจะทำให้ร่างกายต้องการสังกะสี วิตามินอี และสารอาหารที่จะนำไปเสริมกระบวนการซ่อมแซมเนื้อเยื่อเพิ่มขึ้น การซ่อมแซมกระดูกที่หักจะเป็นไปอย่างเชื่องช้า ถ้าร่างกายมีปริมาณแคลเซียมและวิตามินซีไม่เพียงพอ เมื่อมีการติดเชื้อร่างกายต้องการสังกะสี แมกนีเซียม วิตามินบี 5 บี 6 เพิ่มอย่างมาก
9. ความเครียด
คนเราพออารมณ์เครียดมากๆก้อพาล ไม่มีอารมณ์หิว กิน
อาหารผิดเวลา ดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป ทำให้ระดับสารอาหารลดลง การรับประทานวิตามินและเกลือแร่เสริม จะช่วยรักษาระดับของสารอาหารในร่างกายได้
10. คุณแม่ตั้งครรภ์
ทำให้ร่างกายต้องการสารอาหารมากกว่าปกติ ทั้งเพื่อความเจริญเติบโตของทารก และช่วยให้แม่คลอดง่าย สารอาหารที่ร่างกายต้องการเพิ่มมากขึ้นในระหว่างตั้งครรภ์ ได้แก่ วิตามินกลุ่มบี กรดโฟลิก และวิตามินบี 12 วิตามินเอ ดี อี และเกลือแร่ เช่น แคลเซียม เหล็ก แมกนีเซียม สังกะสี และฟอสฟอรัส
11. การลดน้ำหนักผิดวิธี
12. ความผิดปกติของระบบพันธุกรรมที่ทำให้เราต้องการสารอาหาร หรือวิตามินบางอย่างมากขึ้น
เนื่องจากสภาพทางพันธุกรรมบางคนต้องการวิตามินตัวใดตัวหนึ่ง ในจำนวนมากกว่าคนธรรมดาทั่วไป คนเหล่านี้จำเป็นต้องรับประทานวิตามินที่ขาดชนิดนั้นเสริมเพื่อป้องกันการขาด
13. ผู้สูงอายุ
มักจะรับประทานวิตามินและเกลือแร่ในปริมาณที่ต่ำโดยเฉพาะอย่างยิ่งเหล็ก แคลเซียมและสังกะสี มักจะพบว่ามีการขาดกรดโฟลิกควบคู่ไปกับการขาดวิตามินซี ปริมาณอาหารที่มีกากใยก็มักจะลดลง พบการขาดวิตามินบี 2 และวิตามินบี 6 ด้วย การขาดสารอาหารดังกล่าวอาจมีสาเหตุมาจากการที่ประสาทรับรส และกลิ่นเสื่อมลง การหลั่งเอนไซม์ของระบบย่อยอาหารลดลง โรคเรื้อรังหรืออาจเป็นเพราะความบกพร่องบางประการของร่างกาย
แหล่งข้อมูล
The Nutrition Source, Vitamins,
http://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/what-should-you-eat/vitamins/
Why vitamin supplements are good for you. They’re not a replacement for proper diet, though By: Randy Gruezo
Philippine Daily Inquirer, http://lifestyle.inquirer.net/54305/why-vitamin-supplements-are-good-for-you
วิตามินไบเบิล, The new vitamin bible/ เอิร์ล มินเดลล์,เขียน ; ธิดากานต์ รุจิพัฒนกุล, แปล, อมรินทร์สุขภาพ, 2553
นิตยสารใกล้หมอ ปีที่ 25 ฉบับที่ 4 เมษายน 2544